Οι επιστημονικές απόψεις, που καλούν τους παραγωγούς κυρίως στην ελιά και το αμπέλι να μη διστάζουν να προβαίνουν σε αναλύσεις εδαφών – «Καλό το εμπειρικό μάτι του αγρότη, όμως χωρίς τα εργαστήρια δεν κάνουμε γεωργία», λένε οι ειδικοί
Απολύτως αναγκαία – που αντιμετωπίζεται όμως λόγω κρίσης τα τελευταία χρόνια σαν δευτερεύουσας σημασίας ενέργεια – χωρίς από την άλλη να έχουν μείνει ανοιχτά παρά ελάχιστα εργαστήρια στην Κρήτη και γενικότερα στη χώρα, θεωρείται η ανάλυση εδάφους για όλες τις καλλιέργειες, με την ελιά να είναι σήμερα το μεγαλύτερο “θύμα” μείωσης της παραγωγής και τους ελαιοπαραγωγούς να «εικάζουν λόγους και αιτίες», μη έχοντας επιστημονικά δεδομένα και γνωματεύσεις ειδικών.
Η “Νέα Κρήτη” παρουσιάζει σήμερα επιστημονικές απόψεις, που καλούν τους παραγωγούς κυρίως στην ελιά και το αμπέλι να μη διστάζουν να προβαίνουν σε αναλύσεις εδαφών, αλλά και σε άλλες διαδικασίες, όπως φυλλοδιαγνωστική, αλλά από την άλλη δεν έχουν και πολλές εναλλακτικές λύσεις εργαστηρίων ανάλυσης εδάφους, αφού σε επίπεδο νομού Ηρακλείου μόνο ένα τέτοιο κρατικό εργαστήριο λειτουργεί στον Κατσαμπά, με τα υπόλοιπα να είναι ιδιωτικά και πάλι ανεπαρκή για μια σωστή διαδικασία!
Μπορεί να επικρατεί η άποψη πως «ο αγρότης είναι ο καλύτερος γεωπόνος», αλλά από την άλλη, όσο έμπειρος και να είναι ο αγρότης και ιδιαίτερα ο παλιός, δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να γνωρίζει με ακρίβεια τις ελλείψεις που πιθανόν έχει σε θρεπτικά συστατικά το έδαφος της καλλιέργειάς του, αφού αυτά μόνο μέσα από αναλύσεις εδάφους μπορεί να βρεθούν.
Μιλώντας στη “Νέα Κρήτη”, ο συνταξιούχος, σήμερα, φυτοπαθολόγος-μυκητολόγος και ερευνητής στο (πρώην) ΕΘΙΑΓΕ Λευτέρης Λιγοξυγκάκης τόνισε ότι «υπάρχει ένα εργαστήριο ανάλυσης εδάφους στον Κατσαμπά, που υπάγεται στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και κάνει εκπληκτική δουλειά. Ασχολείται βέβαια κυρίως με το αμπέλι. Κάνει όμως αναλύσεις και στην ελιά ή σε άλλες καλλιέργειες. Από ’κει και πέρα, στην ελιά έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία η φυλλοδιαγνωστική, που δε γίνεται όμως στον νομό Ηρακλείου και μπορεί να γίνει μόνο σε κάποια εξειδικευμένα εργαστήρια», σύμφωνα με τον γνωστό επιστήμονα.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, στον τομέα του αμπελιού γίνονται συγκεκριμένες αναλύσεις στο εν λόγω εργαστήριο, οι οποίες και έχουν προβλεφθεί από το υπουργείο, ενώ έχει καθοριστεί για τους αγρότες να πληρώνουν ένα πενιχρό ποσό.
Στο αμπέλι
Μέσω των εργαστηριακών αναλύσεων, σύμφωνα με τον Λευτέρη Λιγοξυγκάκη, αντιμετωπίζονται πολύ συχνά προβλήματα χρησιμοποίησης υποκειμένων στο αμπέλι, που σε μια περιοχή θεωρούνται λανθασμένης επιλογής.
«Μπορεί ένα υποκείμενο να μην κάνει σε μια περιοχή και να κάνει σε μια άλλη. Τέτοια θέματα υπάρχουν και τα αντιμετωπίζουμε μέσω της εδαφολογικής ανάλυσης»…
Από ’κει και πέρα, στο αμπέλι, «αν υπάρχουν προβλήματα σηψιρριζιών στις αναμπελώσεις, τότε εντοπίζουμε το πρόβλημα. Και θα πρέπει στην αναμπέλωση για δυο-τρία χρόνια να καλλιεργήσουμε με ψυχανθή, που δεν τα προσβάλλουν αυτά τα παθογόνα και έτσι τα παθογόνα πεθαίνουν από την πείνα. Καθαρίζει έτσι το χωράφι και φυτεύουμε τα νέα κλήματα στη συνέχεια. Αλλά στο μεταξύ θα πρέπει να έχουμε μαζέψει με πολύ μεγάλη προσοχή και επιμέλεια όλα τα υπολείμματα που υπάρχουν στο έδαφος»…
Στην ελαιοκαλλιέργεια
Κι ενώ ακόμα και στον χώρο των γεωτεχνικών διαφέρουν οι απόψεις για το αν χρειάζεται ή όχι η ανάλυση εδάφους στην ελιά, ο Λευτέρης Λιγοξυγκάκης πιστεύει ότι «στην ελιά πρέπει να βρούμε την περιεκτικότητα σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο, το οποίο δεν ξέρω αν θέλει μέσω του εργαστηρίου ανάλυσης του εδάφους περισσότερο χρόνο και περισσότερα χρήματα. Αν θέλεις δηλαδή σε ελαιώνες να δεις τι λιπάσματα έχουν μπει τα προηγούμενα χρόνια, τι περισσεύματα υπάρχουν κ.λπ., είναι πολύ πιο μεγάλη η διαδικασία. Διότι δεν είναι μόνο το θέμα των λιπασμάτων που έχουν πέσει στο έδαφος. Πρέπει να βρεθούν και άλλα θέματα. Δηλαδή, μπορεί να βάλεις κάλιο και να δεσμεύεται. Μπορεί να βάλεις φώσφορο και να δεσμεύεται. Να έχει το έδαφος αυτά τα στοιχεία και να μην μπορεί να το πάρει το φυτό. Γι’ αυτό, δηλαδή, στην ελιά καλύτερα είναι να κάνει ο παραγωγός φυλλοδιαγνωστική. Έτσι θα ξέρει ο παραγωγός πώς θα μπορέσει, είτε με λιπάνσεις από το έδαφος είτε με κάλυψη του φυλλώματος με ένα υγρό λίπασμα, να καλύψει τη διαφορά σε σχέση με τις ελλείψεις των στοιχείων»…
Στα θερμοκήπια
«Ένας σωστός θερμοκηπιακός καλλιεργητής θα πρέπει να ξέρει τι έχει το έδαφός του, γιατί τα πολλά θερμοκήπια αρδεύονται με νερό αλατούχο. Οπότε εκεί έχουμε υψηλή αλατότητα. Υψηλή ηλεκτρική αγωγιμότητα. Δεν ξέρουμε πώς έχει επηρεαστεί το Ph και δεν ξεπλένονται κιόλας με τις βροχές του νερού, γιατί δε βρέχει όσο χρειάζεται να βρέξει», είπε χαρακτηριστικά ο Λευτέρης Λιγοξυγκάκης, παροτρύνοντας τους καλλιεργητές και ιδιοκτήτες θερμοκηπίων να προβαίνουν συχνά σε αναλύσεις εδαφών.
«Στα θερμοκήπια πρέπει να κάνεις εδαφοαναλύσεις, κι όσα πληρώσεις, για να ξέρεις πού βρίσκεσαι. Γιατί μπορεί εσύ να νοικιάσεις ένα θερμοκήπιο, αλλά δεν ξέρεις τι έκανε ο προηγούμενος», ξεκαθάρισε ο Λευτέρης Λιγοξυγκάκης.
Η σημερινή εικόνα του εδάφους
Σήμερα τα προβλήματα που υπάρχουν σε όλες τις καλλιέργειες της Κρήτης, σύμφωνα με τον Λευτέρη Λιγοξυγκάκη, «έχουν να κάνουν είτε με τη μειωμένη παραγωγή, είτε με την προβληματική παραγωγή, είτε με συμπτώματα χλωρώσεων, νεκρώσεων και ζημιών στο υπέργειο τμήμα και το υπόγειο τμήμα. Αυτά εντοπίζονται. Θα πρέπει λοιπόν στο κάθε θέμα να κάνουμε συγκεκριμένες αναλύσεις»…
Και εξηγεί ότι άλλα προβλήματα μπορεί να εντοπίζονται μέσω της φυλλοδιαγνωστικής και άλλα μέσω της ανάλυσης εδάφους.
«Πολλές τροφοπενίες φαίνονται στο φύλλωμα του δέντρου. Δηλαδή στην πορτοκαλιά, για παράδειγμα, μπορεί να δεις ένα ψαροκόκκαλο. Θα είναι κίτρινο το έλασμα και πράσινα τα νεύρα. Είναι η τροφοπενία σιδήρου. Δεν πρέπει να κάνεις εδαφοανάλυση για να το βρεις, όπως ισχύει και σε άλλες ελλείψεις. Ή σε περίπτωση σηψιρριζιών σκάβεις και βλέπεις σάπιες ρίζες, άρα έχουμε έναν μύκητα. Ή έχουμε ένα πρόβλημα που σχετίζεται με την αλατότητα του εδάφους»…
ΑΡΧΕΙΟ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ
«Χωρίς κρατική στήριξη δε γίνεται τίποτα»
Την προσωπική του μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ανάλυση εδάφους εκφράζει από την πλευρά του στην εφημερίδα μας ο γεωπόνος του ΕΛΓΟ “Δήμητρα” Στέφανος Λιβέρης.
Και στη φυλλοδιαγνωστική μπορεί να γίνουν σφάλματα. Αναλόγως από πού θα πάρει ο άλλος τα φύλλα. Είναι συγκεκριμένα σημεία από τα οποία πρέπει να πάρει το δείγμα ο παραγωγός. Αλλά και στην ανάλυση εδάφους, ο παραγωγός πρέπει ή να στείλει έναν ειδικό να πάρει το δείγμα ή να εκπαιδευτεί ο ίδιος γι’ αυτό»…
Όσο για όσα λέγονται περί “γεωργία ακριβείας”, λέει ότι «χρειάζονται αναλύσεις εδάφους. Και σαν αντιδραστήρια και σαν μέρος που χρειάζονται οι αναλύσεις αυτές για να γίνουν είναι διαδικασίες ακριβές. Άρα θα πρέπει να μας πουν οι ειδικοί τι αναλύσεις χρειάζονται, τι κόστος απαιτείται και να μας παρουσιάσουν και μια ειδική μελέτη που να λέει ότι “αυτό το κόστος μετά το… σώζεις από την παραγωγή”. Τέτοιες μελέτες δεν υπάρχουν. Κι όταν ήμουνα στα θερμοκήπια και πήγαινα και ρωτούσα τους παραγωγούς αν έχουν κάνει ανάλυση εδάφους, έπαιρνα αρνητικές απαντήσεις. Γιατί, άμα του άλλου του κόστιζε 50 ευρώ μια ανάλυση, δεν μπορούσε να τρέχει κάθε τρεις και λίγο να κάνει αναλύσεις και να δίνει 50άρικα για να δει τι χρειάζεται το χωράφι του»…
Καταλήγοντας, ο Στέφανος Λιβέρης τονίζει την ανάγκη ο κάθε παραγωγός να έχει για κάθε καλλιέργειά του ένα ολόκληρο αρχείο από αναλύσεις εδάφους. Κι εδώ χρειάζεται η κρατική στήριξη, αφού κάτι τέτοιο διαφορετικά είναι αδύνατο.
«Το καλύτερο είναι να μπορεί κάθε παραγωγός να έχει αρχείο αναλύσεων για την καλλιέργειά του. Οπότε, αν έχεις όλο το αρχείο και ξέρεις και τι λιπαντικές αγωγές ακολούθησες την κάθε χρονιά, τότε μπορείς βέβαια να βγάλεις συμπεράσματα. Φυσικά, μία και μόνη ανάλυση εδάφους δε λέει και πολλά».
